Türkiye plaka kodları, 1 Haziran 1954 tarihinde kabul edilen 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu ile verilmiştir. İlk plaka kodları, illerin sırasına göre belirlenmiş ve Türkiye'deki araç kayıtlarında kullanılmaya başlanmıştır.
Trafiğe çıkan her araç, bulunduğu şehre özel olarak belirlenen bir plaka kodu ile tanımlanır. Bu kodlar yalnızca araç kimliğini belirlemekle kalmaz, aynı zamanda bulunduğu şehrin nüfus yoğunluğu, kayıt sayısı gibi bilgiler hakkında da ipuçları verir. Türkiye'de her ilin kendine ait bir plaka kodu bulunur ve bu sistem uzun yıllardır kullanılır. Plaka kodları, özellikle araç sigortası işlemleri, trafik takibi ve şehirlerarası taşıma gibi birçok alanda önemli bir rol üstlenir.
Plaka kodları aynı zamanda araç geçmişinin takibi, kaza tespit süreçleri ve ikinci el araç değerlemesi gibi alanlarda da referans olarak değerlendirilir. Örneğin bir araç, geçmişte hangi şehirde kayıtlıysa, bu bilgi aracın maruz kaldığı trafik yoğunluğu, iklim koşulları gibi detaylara dâir ipucu sunar. Bu da alıcı ya da sigorta şirketi için önemli bir veridir.
Türkiye’de trafiğe çıkan her aracın bir plakası bulunur ve bu plakalar bir kod sistemine dayanır. Bu sistemin en temel amacı, araçların hangi şehirde tescil edildiğini gösterir. Türkiye plaka kodları, aracın hangi ilde kayıt altına alındığını belirttiği için, özellikle trafik güvenliği ve araç takibi açısından büyük kolaylık sağlar.
Araç plaka kodları ayrıca sigorta işlemleri sırasında da temel bir referans niteliği taşır. Sigorta poliçelerinde aracın kayıtlı olduğu şehrin doğru şekilde belirtilmesi, hem fiyatlandırma hem de hizmet planlaması açısından önemlidir. Plaka kodları sayesinde;
Ayrıca plaka kodları, büyük şehirlerde yoğun trafik ve yüksek kaza oranları gibi durumlar nedeniyle sigorta primlerinin belirlenmesinde önemli bir kriter olarak değerlendirilir. Örneğin İstanbul, Ankara gibi metropollerde risk analizleri daha farklı yapılır ve bu da sigorta tekliflerine doğrudan yansır. Bunun yanında, ikinci el araç satın alırken aracın hangi şehirde kayıtlı olduğunu bilmek, aracın geçmişi hakkında fikir sahibi olunmasını sağlar. Özellikle uzun yıllar aynı şehirde kullanılan bir araç, kullanıcılar için güven verici bir detay olabilir.
Kamu kurumları arasındaki veri paylaşımı açısından da plaka kodları işlevseldir. Emniyet Genel Müdürlüğü, belediyeler ve sigorta şirketleri arasındaki bilgi akışında, araçların şehir bazlı kodları üzerinden düzen sağlanır. Bu düzen, hem kayıt dışı işlemlerin önüne geçilmesini hem de hizmetlerin hızlı bir şekilde yürütülmesini destekler.
Magdeburger Sigorta, tüm bu işlemlerde plaka kodları türkiye sistemi doğrultusunda doğru veriyle hizmet sunar. Bu doğruluk, sigortalının mağdur olmaması, hizmetin aksamadan yürütülmesi ve fiyatlandırmanın şeffaf yapılması açısından önemlidir.
Plaka kodları belirlenirken şehir adları alfabetik sıraya göre düzenlenir. Bu sıraya göre listenin başında yer alan Adana, 01 numaralı plaka kodunu alır. Başkent Ankara ise alfabetik dizilimde daha sonra geldiği için farklı bir kodla tanımlanır. Bu sistem, hem düzenli bir yapı sunar hem de karışıklığın önüne geçer.
Alfabetik sıralamanın temel alınması sayesinde, özellikle coğrafya eğitimi gibi alanlarda da bu kodlar kolayca öğrenilebilir hâle gelmiştir. Plaka kodları yalnızca pratik bir trafik aracı değil, aynı zamanda Türkiye'nin idari yapısını yansıtan bir düzendir. Ancak zaman içinde yeni illerin oluşması ve bazı idari değişiklikler nedeniyle, kod sıralamasında alfabetik yapıdan sapmalar görülmüştür. Buna rağmen genel yapı hâlen geçerliliğini korur. İşte plaka kodları neye göre sıralanır sorusuna yanıt niteliğindeki temel kriterler:
Bu yapı sayesinde kamu kurumları, emniyet birimleri ve sigorta kuruluşları arasında ortak bir bilgi sistemi geliştirilmiştir. Örneğin bir aracın trafik cezası kesildiğinde, ilgili ilin kodu aracılığıyla tescil bilgilerine ulaşılır. Bu da işlemlerin hızını ve doğruluğunu artırır.
Plaka kodları listesi, ilk kez 1962 yılında resmi olarak yürürlüğe girmiştir. Bu tarihten önce de araç plakaları kullanılıyordu ancak belirli bir standarda sahip değildi. 1962’de karayolu trafiğinde artış yaşanması ve araç sayısının ciddi şekilde yükselmesiyle birlikte sistematik bir kod yapısına geçildi. Bu geçişin ardından Türkiye’nin tüm illerine özel numaralar tanımlandı.
Sistem kurulmadan önce farklı bölgelerde farklı uygulamalar bulunuyordu. Bu da trafik işlemlerinde karışıklığa neden oluyordu. Kodlama sistemiyle birlikte bu karışıklık ortadan kaldırıldı. Aynı zamanda kayıt süreçleri merkezi hâle getirildi.
O günden bu yana yeni illerin eklenmesiyle birlikte plaka numaraları da arttı. Örneğin, 67 numaralı kod Zonguldak’a aitken, daha sonra kurulan iller 68, 69 gibi numaralarla sıralandı. Plaka kodları değişiyor mu sorusu da tam bu noktada gündeme gelir. Mevcut sistemde, daha önce verilmiş olan kodlar değiştirilmeksizin sabit kalır. Yeni şehirler için boşta kalan kodlar kullanılır. Bu da sistemin sürdürülebilirliğini destekler. Ayrıca, bu kodların sabit kalması sigorta poliçeleri açısından da büyük önem taşır. Kodların değişmemesi, geçmiş kayıtlara ulaşmayı kolaylaştırır ve hizmetlerin sürekliliğini sağlar.
Türkiye plaka kodları listesi, 81 ilden oluşan yapısıyla oldukça düzenlidir.
Türkiye İl Plaka Kodları | |||
Adana Plakası: 01 | Diyarbakır Plakası: 21 | Kocaeli Plakası: 41 | Trabzon Plakası: 61 |
Adıyaman Plakası: 02 | Edirne Plakası: 22 | Konya Plakası: 42 | Tunceli Plakası: 62 |
Afyonkarahisar Plakası: 03 | Elazığ Plakası: 23 | Kütahya Plakası: 43 | Şanlıurfa Plakası: 63 |
Ağrı Plakası: 04 | Erzincan Plakası: 24 | Malatya Plakası: 44 | Uşak Plakası: 64 |
Amasya Plakası: 05 | Erzurum Plakası: 25 | Manisa Plakası: 45 | Van Plakası: 65 |
Ankara Plakası: 06 | Eskişehir Plakası: 26 | Kahramanmaraş Plakası: 46 | Yozgat Plakası: 66 |
Antalya Plakası: 07 | Gaziantep Plakası: 27 | Mardin Plakası: 47 | Zonguldak Plakası: 67 |
Artvin Plakası: 08 | Giresun Plakası: 28 | Muğla Plakası: 48 | Aksaray Plakası: 68 |
Aydın Plakası: 09 | Gümüşhane Plakası: 29 | Muş Plakası: 49 | Bayburt Plakası: 69 |
Balıkesir Plakası: 10 | Hakkâri Plakası: 30 | Nevşehir Plakası: 50 | Karaman Plakası: 70 |
Bilecik Plakası: 11 | Hatay Plakası: 31 | Niğde Plakası: 51 | Kırıkkale Plakası: 71 |
Bingöl Plakası: 12 | Isparta Plakası: 32 | Ordu Plakası: 52 | Batman Plakası: 72 |
Bitlis Plakası: 13 | Mersin Plakası: 33 | Rize Plakası: 53 | Şırnak Plakası: 73 |
Bolu Plakası: 14 | İstanbul Plakası: 34 | Sakarya Plakası: 54 | Bartın Plakası: 74 |
Burdur Plakası: 15 | İzmir Plakası: 35 | Samsun Plakası: 55 | Ardahan Plakası: 75 |
Bursa Plakası: 16 | Kars Plakası: 36 | Siirt Plakası: 56 | Iğdır Plakası: 76 |
Çanakkale Plakası: 17 | Kastamonu Plakası: 37 | Sinop Plakası: 57 | Yalova Plakası: 77 |
Çankırı Plakası: 18 | Kayseri Plakası: 38 | Sivas Plakası: 58 | Karabük Plakası: 78 |
Çorum Plakası: 19 | Kırklareli Plakası: 39 | Tekirdağ Plakası: 59 | Kilis Plakası: 79 |
Denizli Plakası: 20 | Kırşehir Plakası: 40 | Tokat Plakası: 60 | Osmaniye Plakası: 80 |
Düzce Plakası: 81 |
Ayrıca plaka kodlarının bilinmesi, kullanıcıların şehir dışı trafik kontrollerinde veya ikinci el araç alım-satım işlemlerinde bilgi sahibi olmasını sağlar. Araç geçmişini incelerken hangi şehirde kayıtlı olduğu önemli bir detaydır. Özellikle kasko sigortası hizmetlerinde plaka kodları türkiye sistemine dayalı analizler büyük avantaj sağlar.
Plaka kodları ile bağlantılı sigorta süreçlerinde hızlı, doğru ve kullanıcı dostu çözümler sunan Magdeburger Sigorta, her aracın bulunduğu şehre özel risk analizleriyle en uygun sigorta tekliflerini hazırlar. Sigorta işlemlerinin sorunsuz ilerleyebilmesi için plaka kodları yapısının doğru şekilde bilinmesi önemli bir detay olarak öne çıkar. Yaşanılan şehre özel sigorta hizmetleri hakkında bilgi almak isteyenler, Magdeburger Sigorta’nın müşteri hizmetleriyle iletişime geçerek detaylı bilgilere ulaşabilir.
Türkiye plaka kodları, coğrafi konumlarına göre sıralanır. İlk plaka kodları, Türkiye'nin en batısındaki illerden başlayarak en doğusundaki illere doğru sıralanır. Bu sıralama, trafik düzenini ve iller arası kolay tanımlamayı hedefler.