Havaalanında her şey yolunda uçağınızı beklerken uçağa binemediyseniz, yolcular tarafından sık karşılaşılan bir durum başınıza gelmiş olabilir. Bir havayolu şirketi, belli uçuşlarda var olan koltuk sayısından daha fazla bilet satıyorsa, overbooking yapılmış olur. Overbooking durumunda, havayolu şirketleri bazı yolcuların uçuşa gelmeyeceğini varsayarak bu stratejiyi uygulayabilir. Böylece uçakta boş koltuk kalmaması ve maksimum gelir elde edilmeye çalışılır. Ancak tüm yolcuların geldiği senaryoda uçağa alınmayanlar olabilir. Dolayısıyla mağduriyetler ve memnuniyetsizlikler yaşanabilir.

Overbooking Neden Yapılır?

Aşırı rezervasyon stratejisi şansa veya rastgele alınan kararlardan oluşmaz. Arkasında mutlaka istatistiksel dayanaklar bulunur. Havayolu şirketleri sezonları ve geçmiş katılım verilerini işleyerek gelecek tahminlerini ortaya koyar. 

• No Show: Bazı yolcular rezervasyon yaptırdıkları hâlde uçağa binmeyebilir. Havayolu şirketlerinin istatistiklerine göre, bu oldukça sık yaşanan bir durumdur. Koltuklarda oluşan boşlukların telafi edilmesi için overbooking stratejisine yönelirler. 
• Kâr Optimizasyonu: Uçuşlarda fazla boş koltuk kalması şirketler için zarar yaratabilir. Bazı tarifeler diğerleri kadar yoğun talep de görmeyebilir. Fazla bilet satılarak bu risk azaltılır ve kârlılık arıtırlmaya çalışılır.
• Yolcu Alışkanlıkları: Overbooking nedir ve neden yapılır gibi sorular için kök alışkanlıklar incelenebilir. İstatistiklere göre iş seyahati yapan yolcular sık sık değişiklik yapabilir. Seyahat ve yolcu alışkanlıkları, yapılan tahminlemeleri kolaylaştırır. 

Overbooking Durumunda Ne Olur?

Uçağa ve uçuşa aşırı rezervasyon sebebiyle kabul edilmeyen yolculara birkaç çözüm önerilir.

• Gönüllü aranır: Uçuşa binmek istemeyen yolcular için cazip teklifler yapılır. Havayolu şirketinin politikasına göre nakit ödeme, konaklama, overbooking tazminatı gibi seçenekler önerilebilir.
• Zorunlu reddedilenler seçilir: Havayolu şirketleri yeterli gönüllü bulamazsa, rastgele yolcu seçimi yapabilir. Rastgele seçilen yolcular zorunlu olarak uçağa alınmaz.
• Alternatif uçuş önerilir: Zorunlu veya gönüllü olarak uçuşa kabul edilmeyen yolculara farklı bir sefer, otel veya diğer olanaklar sunulabilir. 

Overbooking Hakları Nelerdir?

Avrupa Birliği ve Türkiye Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü gibi otoriteler, havayolu şirketleri için belli bir standart getirmişlerdir. Amaçları ise standartları sağlayarak yolcuları ve havayolu şirketlerini korumaktır. Mağdur yolcular için genellikle haklar şu şekildedir: 

Overbooking tazminat hakları mesafeye göre değişiklik gösterebilir. Özellikle yurtdışı uçuşlarında 250 € ile 600 € arasında tazminat hakkı kazanılabilir. Türkiye iç hatlarında yaşanan durumlarda ise bilet fiyatına oranla tazminata karar verilebilir. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğüne göre bilet bedelinin iki katına kadar tazminat edinilebilir. Gönüllü olarak koltuğunuzdan feragat ederseniz, bu hakların bir kısmından vazgeçebilirsiniz. Ancak gönüllülük durumunda çok daha hızlı tazminat edinebilirsiniz. 

Overbooking Yaşandığında Ne Yapmanız Gerekir?

Overbooking nedir anladıktan sonra, soğukkanlılıkla sürece müdahale ederek yolcu haklarınıza sahip çıkabilirsiniz. 

• Süreçte sakinliğinizi koruyun ve haklarınızı talep edin.
• Havayolu şirketinin müşteri hizmetleri veya yer hizmetleriyle iletişim kurabilirsiniz. 
• Alternatif uçuş, otel ve transfer imkânlarını öğrenmeye çalışabilirsiniz.
• Süreçte yaşadığınız mağduriyetle ilgili tazminat teklifinizi yazılı olarak talep edin. 
• Gönüllü olarak koltuğunuzdan vazgeçiyorsanız, haklarınızı sonuna kadar talep edebilirsiniz. 
  

Overbooking nedir ve sonrasında ne yapılması gerekir iyice inceledikten sonra bazı ipuçlarını değerlendirebilirsiniz. Süreci kendi deneyiminiz için kolaylaştırabilirseniz, haklarınıza ulaşmak daha kolay hâle gelebilir.

• Geç kalan yolcular overbooking durumunda ilk vazgeçilenler olabilir. Geç kalmanızdan kaynaklı bir sorun yaşamamak için online check-in yapabilir, havaalanına erkenden gitmeye çalışabilirsiniz. 
• Seyahat sigortası yaptırırken overbooking nedir gibi soruların cevapları tarafınıza aktarılmış olabilir. Bazı poliçelerde overbooking mağduriyeti kapsanabilir. Seyahat sigortanızı kontrol edebilir, sağlayıcınızla iletişime geçebilirsiniz. 
• Overbooking sebebiyle mağduriyet yaşadıysanız, belgeleri saklamak faydalı olacaktır. Boarding kartınız, e-posta yazışmalarınız ve havayolu temsilcisiyle yaptığınız görüşmeler süreçte yardımcı olabilir. 
• Aşırı rezervasyon durumlarında havayolu müşteri hizmetleri anlık ihtiyaçlarınıza cevap veremeyebilir. Böyle durumlarda gerekirse Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü ve Avrupa Birliği yetkili kurumlarına başvurabilirsiniz. 
• Sıklıkla seyahat ettiğiniz bir havayolu şirketi varsa, üye olabilirsiniz. Üye olacağınız sadakat programları ile bazı avantajlar sunulabilir. Aynı zamanda havayolu şirketleri statü sahibi yolcuları öncelikli olarak kabul edebilir. 

Overbooking Haklarınız Hakkında Nelere Dikkat Etmelisiniz?

Overbooking nedir sorusuna cevap bulsanız dahi adımları doğru atmak gerekir. Haklarınızı doğru şekilde anlayıp uygun adımları atarken bazı noktalara dikkat edebilirsiniz.

• Tazminat hakkınız sadece zorunlu olarak reddedilen durumlarda geçerli olacaktır. Yani havayolu şirketinin fazladan bilet satması ve hakkınız olan uçuşta yer bulamamanız gerekir. 
• Overbooking durumlarında gönüllü olarak koltuğunuzdan vazgeçmeniz talep edilebilir. Gönüllülük halinde havayolu şirketleri anlık alternatifler ve teklifler sağlayabilir. Gönüllü olarak koltuğunuzdan vazgeçmeniz durumunda yasal haklarınız sınırlı olabilir ve tazminat hakkınızdan vazgeçebilirsiniz. 
• Overbooking nedir sorusu kapsamında, alternatif çözümler hakkında bilgi edinebilirsiniz. Havayolu şirketi makul sürelerde ek uçuş hakkı sunuyorsa tazminat düşebilir, sunulan avantajlar ortadan kalkabilir. 

Overbooking Durumunda En Sık Şikayetler Nereden Doğar?

Overbooking kapsamını anlamak için örnek olaylar incelenebilir. Böylece mağduriyet durumlarında nelerle karşılaşabileceğinizi anlayabilirsiniz. En sık şikayet edilen durumlar şu şekildedir: 

• Check-in yapılmasına rağmen uçağa alınmama
• Tazminat hakkının reddedilmesi
• Yetersiz bilgilendirme ve iletişim eksikliği
• Otelsiz gece bekletilme
• Gönüllü feragat için vaat edilip verilmeyen promosyonlar

Bu şekilde yaşanan mağduriyetler sadece maddi değil, psikolojik etkiler de yaratabilir. Özellikle iş seyahati, sağlık veya aktarmalı uçuşu olanlar için, overbooking durumları ciddi sonuçlar doğurabilir. 

Overbooking Durumlarında Nasıl Vakalar Gerçekleşebilir?

Overbooking nedir sorusunu yaşanabilecek vakalarla inceleyebilirsiniz. Benzer durumlar başınıza gelirse, alternatif çözümlere yönelebilir, hakkınızı arayabilirsiniz. 

• Yurt dışı uçuşlarda check-in tamamlanmasına rağmen kapıdan uçağa alınmama durumları gerçekleşebilir. Overbooking nedeniyle yaşanan bu mağduriyete ek olarak, makul bir zaman aralığında uçuş teklif edilmeyebilir ve otel konaklamanız karşılanmayabilir. Yani overbooking mağduriyetinin telafi edilmesi için gerekli olan alternatifler sağlanmayabilir. Alternatif sağlanmaması, otel ve yemek yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi yönetmelik ihlâlidir.
• Bazı durumlarda gece boyu süren mağduriyetler olmayabilir. Ancak 8-10 saat bekletilmesi, diğer uçuşların da dolu olması sebebiyle alternatif sunulmaması gibi durumlarda ücretsiz yiyecek, içecek ve iletişim imkânı sağlanmalıdır. Haklarınız sağlanmazsa SHGM’ye başvurabilirsiniz.
• Overbooking sadece ekonomi uçuşlarında meydana gelmeyebilir. Özellikle bazı iş gezilerinde, business class bilet satın alınmasına rağmen uçağa alınmanız zorunlu olarak reddedilebilir. Overbooking durumunu araştırdığınızda, business bileti olan yolculara öncelik tanınmasıyla ilgili ayrıntılara ulaşabilirsiniz. Hizmet sınıfı sözleşmesine aykırı hareket edilmemesi için, uçaktaki yeriniz önceliklendirilmelidir. 
  

İstatistiklere göre tüketici şikayetlerinin büyük bir bölümü uçağa alınmamaktan kaynaklanır. Yolculara hak edilen tazminatın sağlanmaması ile ciddi boşluk saptanan bir alandır. Mağduriyet yaşayan yolcuların neredeyse yarısı tazminat alamamaktan şikayet eder. Yetersiz bilgi sağlanması, konaklama ve transfer sunulmaması, alternatif olarak uygun uçuş önerilmemesi nadir de olsa görülebilir. Overbookingin ne olduğunu anlamak ve tüm haklarınızı uygun bir şekilde kullanmak için konuyu detaylıca araştırmanız önemlidir.

Overbooking gibi beklenmedik durumlarda mağduriyet yaşamamak için seyahat sigortası önemli bir güvence sağlar. Magdeburger Sigorta’nın seyahat sigortası avantajlarından yararlanarak yolculuğunuzu daha güvenli ve keyifli hâle getirebilirsiniz. Bagaj kaybından uçuş iptallerine, sağlık hizmetlerinden overbooking kaynaklı mağduriyetlere kadar geniş kapsamlı teminatlarla kendinizi güvenceye alın. Siz yolculuğunuzun keyfini çıkarın, Magdeburger Sigorta yanınızda olsun.