Sık sık karşılaştığımız depremler ve Türkiye’nin deprem ülkesi olması sebebi ile birçok şehir deprem riski altında. Bu nedenle Türkiye’de geniş kapsamlı bir kentsel dönüşüm süreci başladı. Peki kentsel dönüşüm nedir ve kentsel dönüşüm süreci nasıl işler? Magdeburger olarak bu yazımızda, neredeyse herkes tarafından birçok faydası bilinmeyen kentsel dönüşüm süreci hakkında merak edilenleri sizler ile paylaşacağız.
Yaklaşık 2010’dan bu yana Türkiye, pek çok yönden Avrupa'ya özgü eşi görülmemiş bir büyüme yaşadı. Ülkenin altyapısı ve sosyal hizmetleri büyük ölçüde iyileşti ve özellikle AB ile ortak yatırımlar olmak üzere önemli ticari gelişmelere gerçekleşti. Peki kentsel dönüşüm nedir?
Genel olarak kentsel dönüşüm; eski ve sağlıksız kent yapılarının iyileştirilmesinde ve kentsel sorunların çözümünde uygulanan bir süreç olarak ifade edilmektedir. Kentsel dönüşüm, ayrıca ekonomik, mekânsal ve toplumsal koşulları dikkate alan kapsamlı bir projelendirme süreci olarak da tanımlanır.
Eskimiş olan ve depreme dayanıklı olmayan yapılar sonucu gerekli olan kentsel dönüşüm projeleri, aslında sadece şehrin genel görünümü açısından değil kat malikleri açısından da önemlidir. Bu, yapı sahiplerinin ve çok katlı binalardaki kat maliklerinin, daha kaliteli yaşam alanları ile buluşması için de önemli bir fırsattır. Kentsel dönüşümün birçok faydası bulunmaktadır. Faydaları arasında ise yeni yapılan binalar için getirilen zorunluluklar ön plana çıkmaktadır. Kentsel dönüşümün faydaları ise şu şekilde sıralanabilir:
Kentsel dönüşümün uygulanabilmesi uygulanacak yapıların belirli kriterlere uyması gerekir. Bu kapsamda öncelikle Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca yetkilendirilmiş bir kuruluştan yapının çeşitli noktalarından ve özellikle taşıyıcı kolonlarından karot örneği alınması gerekir.
Yapının risk oranı uzmanlar tarafından hazırlanan bir rapor ile tespit edildikten sonra bu raporun kesinleşmesi gerekmektedir. Öncelikle rapor, ilgili tapu müdürlüğü aracılığıyla riskli yapıdaki kat maliklerine tebligatla bildirilir. Tebligat sonrası her bir kat malikinin 15 gün içinde riskli yapı raporuna itiraz hakkı bulunur. Rapora itiraz edilirse itiraz, ilgili kriterlere sahip dört uzman öğretim üyesi ve Bakanlıkça atanan üç Bakanlık yetkilisinden oluşan komisyon karar toplanır ve bir karar alır. Yapı malikleri, riskli yapı tespit raporuna karşı itiraz sonucunu tebliğ aldıktan itibaren 60 gün içinde idare mahkemesinde kararın iptali için dava açabilirler.
Raporun kesin sonuç alması sonrasında malikler Sermaye Piyasası Kurumundan lisanslı bir değerleme kuruluşuna taşınmanın değerini tespit edilmesini talep edebilirler. Raporun kesinleşmesi ya da bütün maliklerce anlaşma sağlandıktan sonra bir müteahhit ile sözleşmesi yapılması suretiyle inşaata başlanması mümkündür.
Magdeburger Sigorta olarak bu yazımızda, kentsel dönüşüm, kentsel dönüşm süreci ve kentsel dönüşüm sürecinin şartları konusunu ele aldık. Konut Sigortası poliçelerimiz hakkında da daha detaylı bilgi almak için web sitemizi ziyaret edebilir ya da iletişim kanallarımız üzerinden bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Kentsel dönüşüm, depreme dayanıksız, riskli ve eski yapıların yenilenmesi amacıyla yapılır. Güvenli yaşam alanları oluşturmak, altyapıyı modernize etmek ve çevre düzenlemesini iyileştirmek için uygulanır. Deprem riski yüksek bölgelerde can ve mal kaybını önlemek için zorunlu bir süreçtir.
Binanızın riskli yapı tespiti yapılmalıdır. Yetkili bir lisanslı firma veya Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından incelenerek riskli raporu alınır. Bina riskli çıkarsa 60 gün içinde itiraz edilmezse yıkım süreci başlar ve devlet destekleri ile dönüşüm sağlanır.
Genellikle 1999 yılı öncesi inşa edilen ve depreme dayanıksız olduğu tespit edilen binalar öncelikli olarak kentsel dönüşüme girer. Ancak binanın yaşı değil, risk durumu esas alınır. Yeni bir bina bile riskli çıkarsa dönüşüm sürecine dahil olabilir.
Kentsel dönüşüm için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına, il veya ilçe belediyelerine veya lisanslı risk tespit firmalarına başvuru yapılır. Başvurudan sonra bina incelenir, riskli ise kentsel dönüşüm süreci başlatılır. Devlet destekleri ve kredilerden yararlanılabilir.
Süreç risk tespit, itiraz, tahliye, yıkım ve yeni inşaat aşamalarını içerir. Genellikle 1-2 yıl sürse de, proje büyüklüğüne ve hukuki süreçlere göre uzayabilir. Devlet destekli projeler daha hızlı ilerlerken, özel müteahhitlerle yapılan dönüşümler sürecin değişken olmasına neden olabilir.
İskan ne demek sorusunun cevabı, bir binanın tamamlanmış olduğunu belirtmenin yanında, aynı zamanda o yapının teknik, güvenlik ve hukuki açıdan uygunluğunu da garantiler. Bu belgeye sahip olmayan bir yapı, yasal olarak oturuma açılmamış kabul edilir.
Depreme dayanıklılık testi, güvenli yaşam alanları oluşturmak adına temel bir uygulamadır. Depreme dayanıklılık testi sonuçları, hem bireysel yaşam güvenliğini hem de toplumsal riskleri azaltmak adına yol gösterici bir rol üstlenir. Teknik yeterliliğe sahip uzmanlar tarafından yapılan analizler, yapısal risklerin erken aşamada belirlenmesini sağlar.
Türkiye'de DASK (Doğal Afet Sigortaları Kurumu) sigortası yapılma sürecinde UAVT (Ulusal Adres Veri tabanı) adres kodunun nasıl sorgulanacağı ve doğrulanacağı merak edilir. Bu sebeple, DASK adres kodu sorgulama sürecini bilmek önemlidir.
Magdeburger Sigorta olarak bu yazımızda, Google Deprem Uyarı Sistemi hakkında merak edilenleri sizler ile paylaşacağız.
Türkiye’de Doğu Anadolu Fay Hattı, Batı Anadolu Fay Hattı ve Kuzey Anadolu Fay Hattı başta olmak üzere 3 büyük fay hattı mevcuttur.
